رویکرد جعبه ابزاری در سازمان‌های دولتی
صاحبنظران معتقدند که در مراحل تکامل مبحث اداره/ مدیریت کارکنان در سازمان به طور کلی می‌توان سه مرحله اصلی را در نظر گرفت: مدیریت نیروی انسانی؛ مدیریت منابع انسانی؛ مدیریت سرمایه انسانی.
در مدیریت نیروی انسانی، کارکنان به عنوان نیروی کار در نظر گرفته می‌شوند که بایستی جهت رسیدن به اهداف سازمانی و انجام امور به کار گرفته شوند. از این رویکرد می‌توان به رویکرد جعبه ابزاری یاد نمود. کارکنان در سازمان (بالاخص سازمان‌های دولتی) استخدام می‌شوند تا در صورت لزوم مورد استفاده قرار گیرند و همانند جعبه ابزاری که هر فرد در منزل یا خودرو خود دارد، کارکنان در سازمان هستند تا در صورت ضرورت و در کاری موثر به کار گرفته شوند. یک جعبه ابزار مجهز در گوشه‌ای از منزل یا خودرو قرار دارد تا اینکه در صورت بروز مشکلی از آن استفاده شود و در غیر این صورت بدون استفاده خواهد بود و حتی زنگار خواهد شد. البته این رویکرد را نمی‌توان تماماً به مدیریت نیروی انسانی نسبت داد لیکن عملکرد مدیرانی با رویکرد مدیریت نیروی انسانی، بیشتر رویکرد جعبه ابزاری است و سبب می‌گردد ضمن اتلاف منابع انسانی، فرسودگی شغلی کارکنان نیز رخ دهد.
در مدیریت منابع انسانی، کارکنان همانند منابع مالی در سازمان با ارزش محسوب می‌گردند و مدیران به فکر بهره‌برداری از توانایی‌ها و مهارت‌های کارکنان می‌باشند. در این مقوله رویکرد، جعبه ابزاری نیست به عبارتی مدیران سعی در استفاده حداکثری از توان کارکنان می‌باشند و خطای نادیده گرفتن توان و مهارت کارکنان رخ نمی‌دهد.
در مدیریت سرمایه انسانی نگاهی فراتر از مدیریت منابع انسانی در سازمان اعمال می‌گردد. کارکنان به عنوان یک عامل سرمایه‌ای بایستی مورد سرمایه‌گذاری قرار گیرند و به عبارتی بایستی توان و مهارت آنان را افزایش داد. سرمایه‌گذاری نمود تا در آینده‌ای نه چندان دور بتوان از طریق ارتقاء، پیشرفت کارکنان، افزایش رضایت شغلی تعهد سازمانی تعلق خاطر کارکنان و … به سطح بالایی ازعملکرد سازمان و سود آوری نایل آید.
متاسفانه بررسی‌ها نشان می‌دهد که تعداد سازمان‌هایی که در ایران به مرحله مدیریت سرمایه انسانی رسیده‌اند چندان زیاد نیست، هر چند که شاید اسماً در سازمانی بخش و دپارتمانی به عنوان مدیریت سرمایه انسانی وجود داشته باشد لیکن رویکرد سرمایه انسانی در آن سازمان اعمال نمی‌شود. به طور معمول بیشتر سازمان‌های دولتی ایران در حال گذار از مدیریت نیروی انسانی به مدیریت منابع انسانی می‌باشند، لیکن برخی نیز در قرن ۲۱ در مدیریت نیروی انسانی مانده‌اند و رویکردی جعبه ابزاری به کارکنان دارند و توانایی بهره‌برداری (مدیریت منابع انسانی) و ارتقای (مدیریت سرمایه انسانی) کارکنان خود را ندارند. که این امر سبب پیامد‌هایی در سطح فردی نظیر عدم انگیزه، رضایت شغلی پایین، تعهد سازمانی پایین، تعلق خاطر پایین، عملکرد شغلی پایین و همچنین پیامد‌هایی در سطح سازمان نظیر کاهش عملکرد سازمان و کاهش سود‌آوری سازمان، می‌گردد.
منو شبکههای اجتماعی